دکتر حسن سالاریه رئیس سازمان فضایی ایران و دبیر شورای عالی فضایی صبح روز سه‌شنبه ۲۳ اسفند ۱۴۰۱ در نشست طرح و بررسی سند سیاست‌ها و برنامه‌های کلان بخش فضایی کشور طی سخنانی گفت: هدف از این جلسه خوانش برنامه‌های فضایی کشور است با حضور بخش‌های خصوصی مرتبط با حوزه که بخشی سرحال و سرزنده است و نقش تعیین کننده‌ای در برنامه ۱۰ ساله فضایی کشور دارد.

وی با بیان این‌که شرکت‌های متعددی در حوزه فضایی کار می‌کنند که بسیاری در طول سال‌های گذشته شکل گرفته‌اند، گفت: برنامه ۱۰ ساله فضایی کشور از ۲ بخش «چشم انداز، اهداف و اقدامات کلان» و «هدف‌گذاری‌های کمی» تشکیل شده است که در این جلسه برخی از این موارد تشریح خواهند شد. جملات، بندها و کلماتی که در این سند به کار رفته است حاصل ماهها تلاش و برگزاری جلسات مستمر است.

دبیر شورای عالی فضایی افزود: در یک ماه گذشته دو نشست در دانشگاه علم و صنعت و صندوق نوآوری شکوفایی با شرکت‌های دانش بنیان داشتیم و از تجربیات آن‌ها استفاده کردیم. این نشست ها با هدف به اشتراک‌گذاری جزییات بیشتر در این سند و تعامل و گرفتن نظرات بخش خصوصی است و در ادامه فعالیت دبیرخانه، نیز نشست‌های دیگری برگزار خواهیم کرد.

وی پس از شنیدن صحبت‌های بخش خصوصی و چالش‌هایی که برای فعالیت در این بخش دارند، گفت: در بخش خصوصی فضایی اگر بخواهیم موفق باشیم باید یاد بگیریم که با یکدیگر مشارکت کنیم. فعالیت در این بخش هزینه زیادی دارد و تضامین مورد نیاز برای انعقاد قراردادها نیز بالا است. به همبن دلیل اجرایی شدن برخی کارهای این حوزه در بخش خصوص ریسک بالایی دارد و اگر بخش خصوصی به صورت جزیره‌ای کار کنند موفق نخواهند بود.
 

دکتر سالاریه گفت: وظیفه سازمان فضایی این است که موانعی که سر راه وجود دارد را مرتفع کند تا روز به روز و با گذشت زمان و برگزاری مناقصات، نشست‌ها و ارزیابی مستمر عملکردها، مسائل را عارضه‌یابی و به سمت فعال شدن بیشتر بخش خصوصی در این حوزه حرکت کنیم.

 حسین دلیریان مشاور رئیس و سخنگوی سازمان فضایی ایران طی سخنانی با اشاره به آخرین وضعیت طراحی و ساخت منظومه شهید سلیمانی (IOT) گفت: با توجه به رویکرد جدی سازمان فضایی در حمایت از شرکت‌های دانش بنیان، از ابتدا برنامه‌ریزی شده بود که اجرای پروژه منظومه که اولین منظومه ماهواره‌ای ایران است، به شرکت‌های دانش بنیان سپرده شود.

وی افزود: در حال حاضر گام نخست از فاز اجرایی این منظومه با برگزاری مناقصه مابین شرکت‌های خصوصی حوزه فضایی، برگزار شده و تعدادی شرکت و کنسرسیوم داخلی برای اجرای این پروژه اعلام آمادگی کرده‌اند.

سخنگوی سازمان فضایی ایران تصریح کرد: ما در حال حاضر مشغول بررسی اسناد مربوط به توانمندی‌های شرکت‌هایی هستیم که برای اجرای پروژه منظومه ماهواره‌ای شهید سلیمانی اعلام آمادگی کرده‌اند و پس از بررسی‌ها، در صورتی که این شرکت‌ها امتیازات لازم را کسب کنند، فاز طراحی و ساخت آغاز خواهد شد.

در مراسم  بزرگداشت روز فناوری فضایی در روز سه شنبه ۱۸ بهمن ۱۴۰۱،  با حضور عیسی زارع پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، حسن سالاریه، رییس سازمان فضایی ایران و سردار فرحی، قائم مقام وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح که در موزه ارتباطات برگزار شد، برای نخستین بار برخی از تصاویر ماهواره سنجشی خیام که از نقاط مختلف ایران گرفته شده بود، به نمایش گذاشته شد.

عیسی زارع پور درباره آخرین وضعیت پرتاپ ماهواره ناهید ۱ و ۲ گفت: این دو ماهواره در حال آماده شدن هستند که انشالله تا پایان سال پرتاب‌هایی خواهیم داشت.

سری ماهواره‌های «ناهید» ماهواره‌های مخابراتی هستند که در کشور توسط پژوهشگاه فضایی ساخته شده‌اند؛ ماهواره ناهید یک، بهمن سال ۱۳۹۵ در مراسم روز فناوری فضایی رونمایی شد. «ناهید۱» برای اولین بار در کشور، در پژوهشکده سامانه‌های ماهواره پژوهشگاه فضایی ایران به کارفرمایی سازمان فضایی ایران طراحی و ساخته شده و ماموریت‌های آن در راستای دستیابی به فناوری طراحی و ساخت ماهواره مخابراتی زمین آهنگ، مطرح و در یک ماهواره پیاده‌سازی شده است.

ماهواره «ناهید ۲» جزو ماهواره‌های با فناوری ارتباط مخابراتی و مجهز به تراستر و دارای توان انجام مانورها و اصلاحات مداری نیز است و می‌تواند یک گام مهم در مسیر ساخت منظومه‌های مخابراتی ارتفاع پایین به حساب آید.

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به برنامه طراحی و ساخت ماهواره های تحقیقاتی و عملیاتی اشاره کرد و گفت: یکی از برنامه‌های این وزارتخانه این است که تا پایان سال حداقل دو پرتاب ماهواره ای داشته باشیم که در این زمینه اطلاع رسانی خواهیم کرد.

از میان ۸۵ کشور، ایران با برگزاری ۱۲۸ رویداد در رتبه سومین کشور فعال قرار گرفت.

به گزارش روابط عمومی سازمان فضایی ایران، هفته جهانی فضا همه ساله در تاریخ ۱۲ تا ۱۸ مهرماه (۴ الی ۱۰ اکتبر) در سراسر جهان برگزار می‌شود که ایران از سال ۱۳۸۰ (۲۰۰۱ میلادی) به این رویداد جهانی پیوست.
شعار انتخاب شده برای هفته جهانی فضا در سال جاری «فضا و توسعه پایدار» بود که به همت سازمان فضایی ایران و با همکاری پژوهشگاه فضایی ایران، پژوهشگاه هوافضا و سایر مراکز علمی با برگزاری ۱۲۸ رویداد برای گروه‌های مختلف اعم از کودکان، دانش‌آموزان، دانشجویان و متخصصان و عموم جامعه در میان ۸۵ کشور برگزارکننده برنامه‌های هفته جهانی فضا در رتبه سوم قرار گرفت.
از مجموع ۱۲۸ رویداد برگزار شده در هفته جهانی فضا، ۱۴ رویداد برای کودکان، ۴۱ رویداد برای دانش‌آموزان، ۲۶ رویداد برای دانشجویان و متخصصان حوزه فضایی و ۴۷ رویداد برای عموم جامعه برگزار شد.
همچنین ۹۴ رویداد با موضوع کاربرد فناوری فضایی و ۳۰ رویداد با موضوع نجوم و اکتشافات فضایی برگزار و فراخوان و اطلا‌ع‌رسانی در خصوص ۴ مسابقه اعلام شد.
بر اساس این گزارش، در این هفته بیش از ۳۷ ساعت برنامه تخصصی با موضوع آشنایی با کاربرد داده‌های ماهواره‌ای در حوزه‌های مختلف (با ارائه اساتید و متخصصین حوزه سنجش از دور) تحت عنوان برنامه "آرایه" و همچنین نحوه ایده‌پردازی و شکل گیری شرکت‌های فعال در حوزه فضایی تحت عنوان برنامه "ایده تا آغاز" تولید و از طریق وبسایت سازمان فضایی، آپارات و تلویزیون اینترنتی آیو (شبکه آیو جهان‌بین) پخش شد.

اعلام فراخوان و اطلاع‌رسانی درباره مسابقات در سطح دانش‌آموزی، دانشجویی و عمومی
از سوی دیگر طی هفته جهانی فضا فراخوان دو مسابقه اعلام و درباره دو مسابقه دیگر که بصورت سالانه و بلند مدت در حال برگزاری هستند، اطلاع‌رسانی شد. "مسابقه خلق آثار هنری دیجیتال بر پایه تصاویر ماهواره‌ای"، "مسابقه طراحی ایستگاه فضایی در مدار"، "مسابقات کن‌ست ایران" و "رقابت علمی و صنعتی طراحی و ساخت ماهواره مکعبی ( کیوبِست) " از این جمله بود.


 

همایش ماهواره سنجش از دور خیام؛ ظرفیت‌ها و کاربردها، روز دوشنبه، ۱۸ مهر سال‌ ۱۴۰۱، در آخرین روز از هفته جهانی فضا ۲۰۲۲، با حضور جمعی از اساتید، متخصصان و مدیران ارشد بخش دولتی و خصوصی حوزه سنجش از دور کشور برگزار شد. در این همایش ضمن معرفی قابلیت‌ها و کاربردهای ماهواره سنجش از دور خیام؛ نیازهای عملیاتی و چالش‌های سازمان‌ها، نهادها و شرکت‌های دانش بنیان حوزه سنجش از دور کشور در دسترسی به داده‌ها و تصاویر مورد نیاز مورد بررسی قرار گرفت.

دکتر حسن سالاریه، معاون وزیر و سرپرست پژوهشگاه فضایی ایران، پرتاب موفق ماهواره خیام را اتفاقی مبارک و نقطه عطفی برای جامعه سنجش از دور کشور دانست و ضمن اعلام آمادگی ارائه تصاویر با رزولوشن بالای این ماهواره به ذی‌نفعان افزود؛ در گام نخست، لازم است تمامی ذی‌نفعان و حوزه‌های بهره‌بردار در تدوین یک سازوکار نظارتی دقیق و قواعدی استاندارد برای ارزیابی و نظارت بر خروجی‌های تخصصی حوزه سنجش از دور مشارکت کنند. در گام دوم نیز باید زیرساخت‌های لازم به منظور ثبت سفارش و ارائه تصاویر ایجاد شود.
همچنین سرپرست پژوهشگاه فضایی ایران اظهار داشت؛ در این مدت، درخواست‌های متعددی به منظور دریافت خدمات سنجش از دور از سوی نهادهای حاکمیتی، دولتی و بخش خصوصی مطرح شده است. پژوهشگاه فضایی ایران به عنوان بازوی اجرایی سازمان فضایی، متولی در اختیار قرار دادن این تصاویر و نیز ایجاد بستر مورد نظر با در نظر گرفتن ملاحظات کامل امنیتی، تخصصی و فنی است. این امر نیز مستلزم هم‌فکری، هم‌اندیشی و مشارکت تمامی متخصصان و ذی‌نفعان سنجش از دور کشور است.

ماهواره خیام روز سه شنبه ۱۸ مردادماه ۱۴۰۱ از پایگاه فضایی بایکونور به فضا پرتاب شد و با موفقیت در مدار قرار گرفت.
 

ماهواره خیام یک ماهواره سنجش از دور است با وزنی حدود ۶۰۰ کیلوگرم که در مدار خورشید آهنگ با ارتفاع تقریبی ۵۰۰ کیلومتر از سطح زمین قرار گرفت.

این ماهواره دارای سنجنده های اپتیکی در طیف های مختلف با قدرت تفکیک تصویر یک متر است که با هدف ارتقا مدیریت بهینه منابع کشور در حوزه های مختلف طراحی و ساخته شده است.

داده های ماهواره خیام در حوزه هایی همچون کشاورزی، محیط زیست، بلایای طبیعی، تغییرات شهری، اکتشافات معدنی و منابع آبی کاربرد دارد که جزئیات این کاربردها به شرح زیر است:

حوزه کشاورزی:

• مطالعه رطوبت خاک و گیاه

• مدیریت مصرف بهینه آب در مزارع کشاورزی

• پایش محدوده و سطح زیر کشت در مناطق مختلف

• تخمین میزان محصول پیش از برداشت

• تشخیص و تعیین گونه های مورد کشت

• بررسی سلامت محصول 

• پایش تغییرات دوره ای رشد گیاه

حوزه محیط زیست:

• پایش و بررسی تغییرات دوره ای سطح زمین

• پایش و بررسی روند حرکت و جابجایی آلودگی ها در آب، خاک و هوا

• بررسی تغییرات پوشش گیاهی و جنگل ها

• ارزیابی و تخریب زمین و بیابان زایی

• پایش میزان فرسایش خاک و وضعیت کویر و بیابان

حوزه بلایای طبیعی:

• مدل سازی ریسک و تهیه نقشه خطر

• پایش مناطق خسارت دیده

• شناسایی مناطق اسکان مجدد

• ارزیابی خسارت

پایش تغییرات شهری:

• پایش و بررسی پراکندگی شهرها و مناطق جمعیتی

• تغییرات کاربری اراضی

• تهیه نقشه های توسعه شهری و روستایی

• پایش ساخت و سازهای غیر مجاز

پایش منابع آبی:

• پایش تغییرات مرز ساحلی

• پایش مساحت سطح آب دریاچه ها، تالاب ها و ذخایر آب سدها

اکتشافات معدنی:

• پایش و بررسی پراکندگی صنایع و معادن

رصدخانه جنوبی اروپا و پروژه تلسکوپ ایونت هورایزن، نخستین تصویر ثبت شده از سیاه‌چاله مرکزی کهکشان راه شیری را منتشر کردند.

دانشمندان پیش از این، گردش ستارگان به دور سیاه‌چاله مرکزی کهکشان راه شیری را مشاهده کرده بودند، اما تصویر مستقیمی از این سیاه‌چاله ثبت نشده بود. این نخستین تصویری است که به طور مستقیم از سیاه‌چاله مرکزی کهکشان راه شیری که با نام Saggitatius A شناخته می‌شود، ثبت شده‌است.

این سیاه‌چاله در فاصله ۲۷ هزار سال نوری از ما قرار دارد. این تصویر به کمک آرایه‌ای از رصدخانه‌ها، شامل یازده رصدخانه رادیویی در سراسر زمین ثبت شده‌است.

پیش از این در فروردین ۱۳۹۸ نخستین تصویر مستقیم از یک سیاه‌چاله ( سیاه‌چاله مرکزی کهکشان M۸۷) منتشر شد. تیم EHT در زمان انتشار این تصویر اعلام کردند که سیاه‌چاله مرکزی کهکشان راه شیری تغییرات نوری بسیار شدیدتری داشته و ثبت تصویر آن نیاز به زمان بیشتری دارد.

سازمان فضایی ایران و سازمان فضایی پاکستان، سومین کنفرانس دوسالانه فضایی (ICS۲۰۲۲) را با موضوع «نقش فناوری و کاربردهای فضایی در توسعه اقتصادی و اجتماعی» برگزار می‌کند.

سازمان فضایی پاکستان (SUPARCO) با همکاری سازمان همکاری فضایی آسیا و اقیانوسیه (APSCO) و شبکه بین اسلامی در علوم و فناوری فضایی (ISNET) این کنفرانس دوسالانه را با موضوع « نقش فناوری و کاربردهای فضایی در توسعه اقتصادی و اجتماعی» با محوریت موضوعات زیر برگزار می‌کند.

- علوم فضایی (Space Science)

- تکنولوژی فضایی (Space Technology)

- کاربردهای فضایی (Space Applications)

- آموزش فضایی، آگاهی و اطلاع رسانی (Space Education, Awareness, and Outreach)

- قوانین، سیاست‌ها و مقررات فضایی (Space Laws, Policy and Regulations)

تاریخ برگزاری این کنفرانس ۲۸ الی ۳۰ مارس سال ۲۰۲۲ میلادی برابر با ۸ لغایت ۱۰ فروردین ماه سال ۱۴۰۱ در شهر اسلام آباد کشور پاکستان است.